Niezwykły gocki złoty naszyjnik sprzed około 1500 lat został odkryty w lipcu tego roku pod Kaliszem przez poszukiwaczy ze Stowarzyszenia Poszukiwaczy Śladów Historii DENAR Kalisz. Takiego odkrycia jeszcze u nas nie było!
O tym odkryciu już Was informowaliśmy, jednak wtedy był wielką niewiadomą – to co wydawało się fragmentem złotej bransolety okazuje się wielkim zgiętym złotym naszyjnikiem! Odkrycia dokonał członek SPŚH „DENAR Kalisz” Mateusz Lachowicz dnia 12 lipca 2025 roku w lesie pod Kaliszem.
Według specjalistów to spektakularne znalezisko można wiązać z kulturą Gotów. Podobne odkrywano na terenie Skandynawii, często posiadały one na sobie runiczne napisy i rzadko były one w całości. Tutaj niestety nie ma co prawda żadnych napisów, jednak naszyjnik można uznać za kompletny. Jego waga to imponujące 222 gramy i po samym kolorze złota można powiedzieć że wykonany został prawie ze szczerego kruszcu.
Tak o podobnych ozdobach pisze Marzena Przybyła w Wiadomościach Archeologicznych z 2021 roku. „Jednym z przedmiotów kultury materialnej najczęściej przywoływanych w sięgającej 2. połowy I tysiąclecia n.e. skandynawskiej tradycji literackiej są złote ozdoby obręczowe. Miarą tej popularności może być fakt, że w samych tylko tekstach „Eddy Poetyckiej” złote pierścienie i bransolety wymieniane są aż 45 razy, zawsze jako istotny element fabuły. Pojawiają się one tutaj w kontekście opisu osoby władcy – hojnego rozdawcy i łamacza złotych obręczy – jako wyraz jego zamożności, prestiżu oraz szczodrości wobec poddanych. Związek złotych obręczy z zachowaniem gift-giving w tych tekstach, a także wyrażane w nich raz po raz ogromne znaczenie samego takiego zachowania w budowaniu relacji społecznych i politycznych również nie budzi wątpliwości. Przekazom źródeł pisanych odnośnie do znaczenia złotych ozdób obręczowych odpowiada również ewidencja źródeł ikonograficznych i archeologicznych tej epoki oraz okresu wikińskiego, których jednym z ciekawszych przykładów są przedstawienia na kamieniu z Tängelgårda na Gotlandii”.
Goci byli germańskim ludem, który w okresie wędrówek ludów dotarł na tereny dzisiejszej Polski, osiedlając się w regionie Dolnej Wisły, w okolicach Borów Tucholskich, Zaborów i Krajny. Ich obecność w Polsce jest związana z ważnymi zjawiskami historycznymi, takimi jak wędrówki ludów i kontakty z kulturą słowiańską.
Źródło: Władcy pierścieni: uwagi o klasyfikacji skandynawskich złotych ozdób obręczowych z późnego okresu rzymskiego i ich implikacje interpretacyjne Marzena Przybyła, Wiadomości Archeologiczne 2021;LXXII(72):3-91.
Zdjęcia: DENAR Kalisz – Stowarzyszenie Poszukiwaczy Śladów Historii
Najlepsze i najtańsze wykrywacze metalu na początek jak i dla profesjonalisty!
