W maju br. na podstawie pozwolenia, na terenie LP Nadleśnictwa Chełm Leśniewo Góry, gm. Rejowiec Pan Andrzej Kędzierzawski odnalazł fragmenty czapki wojskowej- czako.
Zachowane elementy metalowe wojskowego nakrycia głowy to metalowy orzeł prawdopodobnie z ołowiu i cyny o wymiarach 12,8 cm x 11,5 cm oraz mosiężna tarcza. Całość przyszyta była do czapki a na rewersie orła widoczne są inicjały: S i M należące do słynnego warszawskiego wytwórcy guzików Samuela Munchheimera.
Swoją pomoc w ustaleniu informacji zaoferował dr. Tomasz Pietras z Uniwersytetu Łódzkiego oraz dr. hab. Pan Maciej Trąbski prof. Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie. Ze wstępnych analiz wiemy, że orzeł ma zamkniętą koronę na głowie zwróconej w lewo i skrzydła wzniesione do góry. Osadzony jest na ponoplium składających się z dwóch granatów artyleryjskich w centrum i czterech sztandarów po bokach oraz dwóch piramid złożonych z trzech kul karabinowych- z lewej i w centrum. Prawdopodobnie po prawej stronie znajdowała się trzecia piramidka z kul. W prawej łapie orzeł trzyma miecz. Biorąc pod uwagę te wszystkie wnioski, prof. M. Trąbski uznał, że znalezisko jest związane z umundurowaniem żołnierza piechoty wojska koronnego z lat 1791-1794!
Jak wskazał Pan profesor, orły na nakryciach głów polskich żołnierzy pojawiły się wraz z nowym regulaminem umundurowania w 1791 r. Do tej pory znane są dwa wzory orłów. Spośród pięciu egzemplarzy dwa znajdują się w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, jeden w Muzeum Narodowym w Krakowie, czwarty i piąty niestety uszkodzone, znaleziono w zeszłym roku w miejscu bitwy pod Dubienką w 1792 r. w powiecie chełmskim. Jeszcze jeden orzeł jest w zbiorach Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie.
Orzeł znaleziony w lasach w powiecie chełmskim ze względu na układ głowy i tułowia jest podobny do tych z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie oraz Muzeum Narodowym w Krakowie. Dodatkowym argumentem jest pewien ważny element- blacha czołowa kaszkietu. Jej wymiary i kształt są zbliżone do skórzanej tarczy ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
Biorąc pod uwagę symbole grenadierskie można przypuszczać, że był to orzeł z kaszkietu Regimentu Grenadierów szefostwa generała Józefa Iliańskiego lub Regimentu Grenadierów szefostwa Mikołaja Czapskiego.
Miejsce znaleziska znajduję się w pobliżu głównego traktu biegnącego z Chełma w kierunku Lublina. Trasa była wykorzystywana do przemarszów wojsk podczas wojny w obronie Konstytucji 3 maja w 1792 r. oraz w czasie insurekcji Kościuszkowskiej w 1794 r. Może mieć to więc związek z tym znaleziskiem.
Decyzją Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie znalezisko zostanie przekazane do zbiorów Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza w Chełmie.
Źródło oraz zdjęcia: Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków
Film z odkrycia:
Najlepsze i najtańsze wykrywacze metalu na początek jak i dla profesjonalisty!
