Zwiadowca Historii objął patronatem książkę „Listę Szparkowskiego” z Wydawnictwa Jasne. Jest to powieść oparta na faktach, przy czym spora część bohaterów i wątków nie została wcześniej szerzej opisana. Z jej autorem, którego znamy również z publikacji na ZwiadowcaHistorii.pl, rozmawiamy o szczegółach książki oraz jak wynajdować ciekawe i zapomniane historie.
Bartłomiej Stój, ZwiadowcaHistorii.pl: Jak szukać takich bohaterów i opowieści, jednocześnie sensacyjnych i zapomnianych?
Amadeusz Majtka: Przede wszystkim trzeba lubić, to co się robi, wtedy nie jest to pracą, ale przyjemnością. Historia Polski jest wyjątkowa, bo od zawsze ścierały się tu różne wpływy, a już XX w. i II wojna światowa pozostawiły szczególnie wiele pytań bez odpowiedzi. Zaginęło również mnóstwo dokumentów, więc nierzadko pozostają nam strzępy informacji, które trzeba składać niczym detektyw i połączyć w logiczną całość. Najciekawsze są nie raz te osoby i akcje, które na łamach książek czy stron internetowych opisano tylko zdawkowo albo wręcz w przypisach z gwiazdką.
Tak też było z historią rodziny Szparkowskich, Leszkiem Betmannem,Siegfriedem Häggbergiem, Svenem Normanem czy Elną Gistedt. Każda z tych postaci to niesamowite indywiduum, które ilością przygód mogłoby obdarować kilka innych biografii. Najwięcej informacji udało mi się uzyskać chyba czytając lub słuchając relacji innych osób. Była to często jedyna opcja.
Bartłomiej Stój, ZwiadowcaHistorii.pl: „Lista Szparkowskiego” to nie tylko historia Zdzisława. W książce mamy do czynienia z wieloma innymi ciekawymi wątkami i osobami…
Amadeusz Majtka: Dokładnie. Kluczowymi postaciami są odważne panie, Tosia Altmann i Elna Gistedt-Kiltynowicz. Pierwsza z nich, to żydowska kurierka organizująca zarówno w Kraju Warty, jak i Generalnej Guberni, pomoc dla diaspory rozsianej po różnych gettach. Dzięki umiejętnej charakteryzacji, biegłej znajomości języka niemieckiego i niezachwianej pewności siebie długo wodziła za nos Niemców.
Szwedka Elna Gistedt albo „Polka z wyboru”, jak sama o sobie mówiła, jest kolejną zapomnianą postacią z kart historii. Nie miała problemu, aby opuścić Rzeczpospolitą zaraz po wybuchu II wojny światowej, jednak zdecydowała o natychmiastowym powrocie do Polski. Zatrudniała u siebie aktorów i piosenkarki chroniąc ich przed represjami czy samodzielnie (!) wykupiła od niemieckiego oficera i wywiozła pożyczoną ciężarówką z Lubelszczyzny polskie sieroty.
Wypada też wspomnieć o dwóch kolegach pani Elny, również Szwedach, zaangażowanych w pomoc Polakom. Siegfried Häggberg i Sven Norman to nazwiska dość już znane w Szwecji, ale w Polsce dość zdawkowo opisane. Wyszli przed szereg szwedzkiego społeczeństwa i aktywnie brali udział w ruchu oporu, przyczyniając się między innymi do pierwszych informacji na świecie o niemieckich zbrodniach. W pewnym momencie stali się ściganymi numer jeden w III Rzeszy!
Bartłomiej Stój, ZwiadowcaHistorii.pl: W książce pojawiają się jednak również publicznie znane postacie i miejsca, prawda?
Amadeusz Majtka: Tak, mamy przecież do czynienia z Heinrichem Himmlerem, generałem Władysławem Sikorskim, komandorem Wilfredem Dunderdale’m, brytyjskim szpiegiem wykorzystanym prawdopodobnie przez Iana Fleminga do stworzenia postaci Jamesa Bonda, Mordechajem Anielewiczem, komendantem Żydowskiej Organizacji Bojowej czy Józefem Retingerem, szarą eminencją londyńskiej emigracji.
Poza osobami w fabułę wplecione są również znane wydarzenia: wywiezienie repliki Enigmy jeszcze przed wojną, antyżydowskie rozruchy we Włocławku z 1931 r., założenie getta warszawskiego i powstanie w 1943 r., przemowę Sikorskiego w BBC i inne. Jeśli chodzi o miejsca, to największa część akcji dzieje się w Warszawie i Włocławku, ale odwiedzamy również Sztokholm, Londyn, Paryż, Gdynię, Wrocław, Kraków czy Poznań. W każdym wątku staram się podać dokładny adres, aby zaintrygowany czytelnik był w stanie odnaleźć obiekt osobiście albo za pomocą niezastąpionego Google Stret View.
Bartłomiej Stój, ZwiadowcaHistorii.pl: Pozwolę sobie jeszcze dodać od siebie, że „Liście Szparkowskiego” nie będzie niestety towarzyszyła szeroka kampania marketingowa, dlatego liczymy na polecanie jej na portalach społecznościowych i w „realu”. Tutaj znajdziecie Państwo link do zakupu książki.
O książce
Jest to powieść oparta na faktach, a zdecydowana większość opisanych postaci i wątków miała swoje odzwierciedlenie w rzeczywistości. Jednocześnie historie te nie zostały opisane jeszcze przez innych autorów. Książka toczy się w dwóch płaszczyznach czasowych: od okresu międzywojennego do schyłku drugiej wojny światowej oraz współcześnie. Publikacja łączy elementy powieści historycznej, kryminału, a nawet romansu. Akcja toczy się głównie w Polsce (m.in. Warszawa, Wrocław, Poznań, Kraków, Gdynia, Włocławek), ale również w Szwecji, Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech.
Część wojenna opiera się na nieprawdopodobnej historii kilkorga polsko-żydowskich przyjaciół. Główny bohater, zakochany w Żydówce Polak, Zdzisław Szparkowski, ucieka z obozu jenieckiego, organizuje ewakuację Żydów z Rzeszy czy zakłada restaurację z ukrytym schronieniem. Dzięki temu ratuje mieszkańców getta w Warszawie. Jego przyjaciele, Leszek Bettman, Ezra Zakrzewski, Tosia Altmann czy Mordechaj Anielewicz, wspierają go działając jako kurierzy czy przemytnicy, napadając na niemieckie składy kolejowe, a nawet wydobywając wiślany skarb w Warszawie! Ich losy przeplatają się z działaniami szwedzkiego i brytyjskiego wywiadu. Siegfried Häggberg, Sven Norman czy Wilfred Dunderdale (jeden z pierwowzorów Jamesa Bonda) są autorami pierwszej dostawy aliantom repliki Enigmy i raportu o sytuacji Żydów w okupowanej Polsce. Elna Gistedt to z kolei przedwojenna gwiazda operetki zaangażowana w pomoc Polakom. Wypada dodać, że rodzina Szparkowskich otrzymała tytuł „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” instytutu Yad Vashem.
Część współczesna to głównie poszukiwania młodego detektywa-amatora i dziennikarza z Warszawy, Amadeusza Majewskiego, śladów zaginionych dzieł sztuki. Śledztwo rozpoczyna informacja o sensacyjnym odzyskaniu obrazu Lucasa Cranacha, który wrócił do Polski dzięki potomkom… Siegfrieda Häggberga. W poszukiwaniach pomaga m.in. kolega Majewskiego, policjant Radziński, a dochodzenie ma miejsce również we Wrocławiu czy Krakowie. Pikanterii sprawie dodaje powiązanie z przestępczą działalnością dawnego SB-ka, Głogowskiego.
O autorze książki
Amadeusz Majtka – z wykształcenia tłumacz języka niemieckiego. Obecnie pracuje w firmie WIKA z branży aparatury pomiarowej. Publikował artykuły na portalu Polskiej Organizacji Turystycznej Poland.Travel, branżowym portalu ZwiadowcaHistorii.pl czy w Magazynie Odkrywca. Współpracował przy realizacji serii Wyprawa w Nieznane dla kanału Discovery Channel.Występował m.in. w Polskim Radiu lub w programie Pytanie na śniadanie. Autor dobrze przyjętej książki Polskie skarby i tajemnice.
Najlepsze i najtańsze wykrywacze metalu na początek jak i dla profesjonalisty!
